Balsvoort, Johanna van

Geboren op 19 september 1872 te Liempde als dochter van landbouwer Johannes van Balsvoort (Wijk en Aalburg 10 februari 1833-Boxtel 23 april 1909) en Geertruida Verdonk (Liempde 24 september 1838-Oirschot 6 mei 1901). Zij huwde op 17 november 1898 te Oirschot met landbouwer en later boswachter Gerardus Peijnenburg (Boxtel 26 april 1869-Oisterwijk 19 januari 1917), met wie zij tenminste zeven zonen en een dochter kreeg. Nadat haar man op 20 oktober 1914 in dienst getreden was van de Vereniging Natuurmonumenten als eerste boswachter van Oisterwijk vestigden zij zich in de nieuw gebouwde boswachterswoning. De gemeente wilde niet dat hij als bijverdienste een café exploiteerde omdat hij ook onbezoldigd rijksveldwachter was. Bij Natuurmonumenten kreeg hij slechts een aanstelling voor 80%. Daarom mocht zijn echtgenote koffie, thee, limonade en zwak alcoholhoudende dranken schenken vanaf 22 mei 1915. De inkomsten  en uitgaven van café Venkraai werden 50/50 gedeeld door Natuurmonumenten en de familie Peijnenburg-van Balsvoort. Het cafeetje werd op voorspraak van Jac. P. Thijsse Venkraai genoemd naar de zwarte stern, die toen nog voorkwam daar. Omdat het lokaal in de boswachterswoning voor het café te klein was, moest aannemer C. Schonk een muur in de woning eerst nog een stukje verplaatsen. Het cafeetje werd vooral ook gebruikt bij de openbare verkoop door notaris Wouters van mast- en berkenbomen en andere houtkopen ten gunste van de Vereniging Natuurmonumenten. Dit werd een jaarlijkse traditie. Na het overlijden van Gerardus Peijnenburg in 1917 mocht Johanna Venkraai blijven exploiteren. Zij ontving van Natuurmonumenten een kleine toelage. In 1922 schreef Johanna: 'nu de jongens een beetje aan het verdienen gaan kunnen we de belangrijke toelage wel voort missen'. De pauwen, parelhoenders en eenden die scharrelden rondom Venkraai werden gehouden om de eieren. Via het weekblad van de Boerenbond werden die te koop aangeboden. Maar de eveneens aanwezige (waak)honden verslonden ook wel eens een pauw. De RK Tuinbouwvereniging Oisterwijk hield haar feestelijke bijeenkomsten in Venkraai. Toen Johanna van Balsvoort in 1934 ziek werd, moest ze van Natuurmonumenten uitkijken naar een andere woning. vanaf 1935 was de exploitatie weer vacant. Michels van Groot Speijck bood zich nadrukkelijk aan. Maar in 1936-1937 hadden Johanna's zoon Cees en zijn vrouw ook het plan om de exploitatie van Venkraai over te nemen. Echter Natuurmonumenten maakte problemen. Cees Peijnenburg schreef 'als een striemende zweepslag' getroffen te zijn door de afwijzing door Natuurmonumenten. Johanna bleef nog enige tijd uitbaatster, waarschijnlijk tot eind juni 1938. Ze verhuisde op 18 juli 1938 naar de Van Rijckevorsellaan. Ze overleed op 23 februari 1949 te Oisterwijk. In april 1939 werd Venkraai heropend en was Wilhelmus Klessens, van café 't Centrum (Dorpsstraat 8, nu café Willeke) én van De Bierhal (Dorpsstraat, nu Passage), exploitant van Venkraai. Hij staat niet vermeld op de woningkaart van Venkraai, dus woonde hij (in elk geval officieel) in de Dorpsstraat. Klessens pakte de zaken groots aan. Onder de leus 'Mooi Oisterwijk' adverteerde hij in diverse - ook landelijke - kranten. Hij bood reisgezelschappen en scholen korting. In de oorlogsjaren was zijn zoon Wilhelmus Jacobus Johannes na zijn huwelijk (17 juni 1941) wel woonachtig op Venkraai tot hij op 27 juni 1942 naar Tilburg verhuisde. Mogelijk heeft hij toen de exploitatie met zijn vader gedeeld of tijdelijk overgenomen. Maar hij kan er ook enkel gewoond hebben en niet gewerkt. Op 24 december 1943 is zijn vader Klessens sr. in elk geval (weer) de exploitant van Venkraai. Op die dag kreeg Klessens sr. een aanzegging van de Ortskommandant uit Tilburg om uiterlijk 4 januari 1944 Venkraai te verlaten in verband met de vestiging van een Duits munitiedepot. Nicolaas van Riel zou in de oorlogsjaren ook op Venkraai wonen, maar zijn gezin was er slechts inwonend bij Klessens. In april 1946 werd Venkraai weer heropend. Na de oorlog woonde Jacobus van Dijk ook nog in Venkraai (een broer van de echtgenote van Klessens sr.). Mogelijk was hij ook uitbater. In advertenties uit die tijd staat geen naam genoemd als exploitant, slechts 'de directie'. Willem J.J. Klessens jr. zou kastelein worden van het boscafé in de jaren 1956-1969. Tussen 1970 en 1990 was er een uitbater die van de caféfunctie slechts zeer beperkt gebruik maakte. Het café was vaak gesloten of enkel open voor besloten bijeenkomsten. Groenteboer Cees van der Jagt exploiteerde Venkraai van 1990 tot 2003. Hij introduceerde de naam Huiskamercafé Boshuis Venkraai met 100 verschillende biertjes op fles. In de zomer van 2003 nam Ad Lammers het stokje over. De nichten Judith en Jacqueline van Rooij gingen het boscafé exploiteren vanaf november 2009. Vanaf 2023 zijn de uitbaters Judith van Rooij en haar broer Bart van Rooij.

Het portret van Johanna van Balsvoort is afkomstig van een foto van de Vereniging Natuurmonumenten (met dank aan Gerard Peijnenburg).